خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا / سرویس صفحات فرهنگی:

امروز جمعه 24 ذوالحجة 1441 (مصادف با 24 مرداد 1399) یکی از اعیاد مهم برای مسلمانان و نیز پیروان اهل بیت(ع) است؛ عید مباهله.

"مباهله" در اصطلاح به این معناست که دو تن یا دو گروه یکدیگر را در محضر الهی نفرین کنند؛ پس هر کدام ظالم باشد خداوند وی را رسوا گرداند و نقمت و عذاب خود را بر وی بفرستد و ذریه او را مستأصل و هلاک گرداند. این واژه در تاریخ اسلام به ماجرای مباهله پیامبر اکرم (صلی ‌الله ‌علیه ‌وآله) و مسیحیان نجران اشاره دارد که در 24 ذوالحجة سال نهم هجری واقع شد (برخی، آن را در سال دهم ذکر کرده اند) و پس از آنکه مناظره آن حضرت با آنان سودی نبخشید و ایمان نیاوردند، حضرت پیشنهاد مباهله را مطرح کرده و آنان پذیرفتند ولی در روز موعود، با دیدن همراهان پیامبر(ص) حاضر به این کار نشدند.

این واقعه، علاوه بر اثبات حقانیت دین اسلام و حقیقت دعوت پیامبر(ص)، فضیلت اهل بیت ایشان را نیز ثابت می کند و طبق آیه ۶۱ سوره آل عمران که درباره همین ماجرای مباهله نازل شد، امیرالمؤمنین علی (علیه‌ السلام) به منزله نفس و جان پیامبر قلمداد شده است.

استاد «مرتضی نجفی قدسی» از خادمان قرآن کریم و مؤسس دارالقرآن علّامه طباطبایی، به مناسبت این روز عزیز و برای بزرگداشت يكهزار و چهارصد و سى و دومين سالروز سپيد «مباهَلَه» یادداشت زیر را قلمی کرده است:

**   تعظیم قرآن و تکریم اهل ‌بیت(ع) در روز "مباهَلَه"   **

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به قلم: مرتضی نجفی قدسی
◀️ 24 مـرداد 1399
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

﴿ فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِين ﴾ (سوره آل‌عمران - آیه ۶۱)

طليعه طلايينِ روز بيست و چهارم ذوالحجّه، همان صبحى است كه پيامبر عزيزمان (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) رسولِ مِهر و لبخند، پا به ميدانِ نبرد با بزرگان مسيحيّت نهادند... آمدند تا با يك‏ديگر «مباهَلَه» كنند؛ يعنى هر دو طرف دعا كنند و از خداى يكتا بخواهند تا هر كس حقّ است دعايش اجابت شود و هر كه ناراست و كژ انديش و دروغ پيشه است، رسوا شود و عذابِ عظيمِ الهى بَر او فرو ريزد.

بى ‏گمان يكى از حوادثِ برجسته تاريخ اسلام كه هشتاد و چند آيه از سوره آل عمران، پيرامون آن نازل شده است، ماجراى «مباهَلَه» است.

واقعه شگفت ‏انگيزى كه در اهمّيّت، اگر هم سطح با حماسه پر شُكوه «غدير» نباشد، از آن، كم اهمّيّت ‏تر نيست. زيرا «مباهَلَه» زيربناىِ «غـدير» است و پيش از جريان غدير، خداى سبحان در قرآن، به روشنى، وجود مباركِ اميرمؤمنان «على بن ابي طالب عليه ‏السلام» را به منزله «نَفْس و خودِ» پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) ياد كرده است، و اين عطيّه الهى و فضيلت عظمى را به آن حضرت اختصاص داده است. ﴿ پس هر كه در اين باره [كه عيسى پسر خدا نيست] پس از علم و دانشى كه به تو رسيده [باز] با تو محاجّه و ستيزه كند، بگو: بياييد؛ ما پسرانمان و شما هم پسرانتان، و ما زنانمان و شما هم زنانتان، و ما جانهايمان و شما هم جانهايتان را بياوريد، سپس مباهَلَه كنيم و لعنت خدا را بر دروغگويان قرار دهيم ﴾. (سوره آل‌عمران - آیه ۶۱)

پيامبر اکرم (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) پس از فتح مكّه، در شوّالِ سال نُهم هجرت، به فرمان خداوند، دستور تنظيمِ نامه ‏اى براى دعوتِ نجرانى ‏ها به اسلام را صادر فرمودند. مخاطب پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) عالمانِ بزرگى بودند كه يك حكومت دينى مسيحى را اداره مى‏ كردند.

اُسقف [= كشيش] اعظم با مطالعه نامه، تصميم به مشورت مى ‏گيرد. پس از تبادل نظر، مجلسِ بسيار بزرگى در كليساى اعظم برپا شد.

ابتدا اُسقف اعظم، نامه پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) را براى مردم قرائت كرد تا نظرات خود را اعلام كنند.

يكى از علماى بزرگ مسيحى به نام «حارثه» تحقيق درباره حقّانيّت پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) را مطرح نمود.

اُسقف اعظم فرمان داد تا فرازهايى از صحيفه آدم، صحيفه ابراهيم و شيث عليهم ‏السلام، تورات و اِنجيل كه در آن‏ها ذكر محمّد و آلِ محمّد عليهم ‏السلام به صراحت آمده بود، براى جمعيّتِ حاضر در كليسا خوانده شود.

با قرائت صُحُف و كُتبِ انبياى پيشين، بر همه روشن شد كه به تصريحِ آن متون، پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) از نسل ابراهيم و اسماعيل عليهماالسلام است، و نسلِ وى، از دخترِ اوست. و آن كه خاتَم پيامبران است نامش «محمّد» و نام ديگر او «احمد» است. دين او جهانى است و اختصاصى به فرزندانِ اسماعيل ندارد؛ و آن‏كه منجى بشريّت است، و جهان را پُر از «عدالت» مى‏كند، آخرين فرزند و دوازدهمين جانشين از نسلِ اوست.

پس از قرائتِ اين متون، شُبهه ‏افكنان و مُنكِران مغلوب شدند ولى باز هم تسليم نشدند. آن‏گاه به سرپرستى اُسقف اعظم به مدينه آمدند تا از نزديكْ پيامبرِ خاتم (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) را ببينند و رفتار و گفتار او را با اوصافى كه در كتاب‏هايشان يافته بودند، بسنجند. امّا تا سه روز، نَه رسول خدا (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) درباره موضوع اصلى با آنان سخن فرمود و نَه آنان با رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله گفتگويى كردند.

در روز سوّم، رسول خدا (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) ايشان را به اسلام دعوت كرد. امّا آن‏ها ضمن اعتراف به تطبيق خصوصيّاتِ آن حضرت با ويژگى‏هاىِ مذكور در اِنجيل، به بهانه «انكارِ الوهيّت عيسى» از پذيرش دينِ اسلام خوددارى كردند.

پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) در اين باره با آنان مناظره فرمود. امّا منكِران باز هم بَراهينِ روشنِ آن حضرت را نپذيرفتند و پيشنهاد مباهَلَه را مطرح ساختند.

در اين هنگامه، خداى متعال، "آيه مباهَلَه" را بر پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) فرو فرستاد. رسول خدا نيز آنچه را كه بر او نازل شده بود، بر آنان قرائت كرد و فرمود: «خداوند به من فرمان داده است كه اگر بر سخن خود پاى فشرديد، درخواست‏تان را اجابت كنم و با شما مباهَلَه نمايم».

دو تَن از مسيحيان نجران كه بيش از همه به حقيقت واقف بودند و از مباهَلَه وحشت داشتند، به همراهانِ خود گفتند: «اگر با اصحاب و قوم خود به مباهَلَه با ما آمد، با او مباهَلَه مى‏ كنيم، زيرا اين دليل است كه او پيامبر نيست. امّا اگر فقط با اهل‌بيتش به مباهَلَه بيايد با او مباهَلَه نمى‏كنيم؛ چرا كه او اهل‌بيتش را در معرضِ خطر قرار نمى‏دهد مگر آنكه از راستگو بودنِ خود مطمئن باشد». اين سخن، مورد تأييد اُسقف اعظم قرار گرفت.

خداى متعال، آرايشِ سپاه اسلام را در برابر صف‏ آرايى مِهتران مسيحيان نَجران، خود به عهده گرفت. لذا آيه مباهَلَه، دستورالعمل پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) قرار مى‏ گيرد و بايد «پسران» و «زنان» و «نفْـسِ» خود را به دلالتِ آيه ﴿ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ  ﴾ به آوردگاهِ سِترگِ مباهَلَه، همراه خود بياورد.

با طلوعِ آفتابِ روزِ سه شنبه 24 ذو‏الحجّة سال نُهم هجرى، مطابق با سال 631 ميلادى، پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) به سوى محلّ مباهَلَه، درحالى ‏كه اميرمؤمنان عليه ‏السلام به منزله «نفْـسِ پيامبر» دوشادوش و دست در دست راستِ پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) و امام حسن عليه‏ السلام در سَمت چپ پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) و امام حسين عليه ‏السلام در آغوش پيامبر، و همه گِرداگِرد شمعِ بى ‏مانند جمعِ آفرينش؛ ريحانه ملكوت، حضرت فاطمه زهرا عليهاالسلام حركت كردند تا به هم‏آوردى با بزرگان نصارا، آمين‏ گوىِ دعاىِ محمّد مصطفى (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) باشند.

پنج تَن اطهار عليهم ‏السلام در هاله ‏اى از نور، آرام آرام پيش مى ‏آمدند. هستى، چنان غَرقِ تماشايِشان بود كه انگار خداوند، بهشت را به معرضِ تماشا گذاشته است. پنج تن اصحاب كِسا عليهم‏السلام به محل تعيين شده رسيدند و زير عبا ايستادند. پيامبر، دستِ راست خود را به سوى آسمان گرفت. سپس انگشتان را از هم باز كرد و در همان حال فرمود: «خدايا، اينان اهل‌بيت من و خاصّانِ من هستند. هرگونه بدى را از ايشان دور كن و آنان را پاك گردان. خدايا، اين ـ على ـ منظور از «نفسى» است؛ و او نزد من همتاىِ نفْسِ من است. خدايا، اين ـ فاطمه ـ منظور از «نسائى» است و او افضلِ زنانِ جهان است. خدايا، اين ـ حَسن و حُسين ـ دو فرزند و نوه من هستند. من با هر كس كه با اينان جنگ كند، روى جنگ دارم و با هر كس كه با اينان دوست باشد، دوستم».

هنوز مباهَلَه انجام نشده است، امّا آثارِ غضبِ الهى ظاهر گشته و عذاب درحال نازل شدن مى‏ باشد. دو نفر از سران مسیحیان نزد پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) آمدند و پرسيدند: اى ابوالقاسم، به وسيله چه كسانى با ما مباهَلَه مى ‏كنى؟ حضرت فرمودند: «به وسيله بهترين مردم روى زمين و عزيزترين آن‏ها نزد خداوند عزّوجلّ».

سپس پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) به على و فاطمه و حسن و حسين عليهم ‏السلام اشاره كرده و فرمود: «به وسيله اينان». دگربار فرمودند: «آيا لحظاتى پيش اين مطلب را به شما خبر ندادم؟ بلى، قسم به آن‏كه مرا به حقّ مبعوث كرده، دستور داده شده ‏ام به وسيله اينان با شما مباهَلَه كنم. اينان هستند پسران و زنان و نفسِ ما».

از اين‏رو، به دستورِ اُسقف اعظم، تصميمِ قطعى نجرانيان بر تَركِ مباهَلَه و قبولِ ماليات (= جزيه) بين خودشان تصويب شد...

هنگامى‏ كه پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) و اهل‌بيت عليهم‏السلام با همراهى مردم از جايگاه مباهَلَه به مسجد رسيدند، جناب جبرئيل نازل شد و اين پيام آسمانى را عرضه داشت: «يا محمّد، پروردگار عزّوجلّ به تو سلام مى ‏رساند و مى‏گويد:... اى احمد، به عزّت و جلالم سوگند، اگر تو با كسانى از اهل‌بيتت كه در زير كِساء بودند با همه اهلِ آسمان و زمين و مخلوقات، مباهَلَه مى‏كردى، آسمان تكّه‏ تكّه مى‏شد و كوه‏ها قطعه ‏قطعه مى ‏گشت و زمين از هم گسيخته مى ‏شد و هرگز آرام نمى ‏گرفت مگر آنكه من اراده مى ‏كردم».

پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) با شنيدن اين پيامِ الهى، به سجده درآمد و چهره بر خاك ساييد. سپس دستانش را بلند كرد و در آن حال، سه بار فرمودند: «شُكر خدايى را كه نعمت مى ‏دهد». سپس فرمود: «لعنت ابدى خدا تا روز قيامت بر كسانى كه بر شما اهل‌بيت ظلم كنند، و در اجرى كه خداوند بر آنان واجب كرده نسبت به من كوتاهى كنند».

روزِ فرخنده «مباهَلَه»، قبل از هر چيز، با احياى نبوّت و ولايت، پُر شُكوه‏ترين و شگفت‏ انگيزترين جلوه از حقيقتِ جاودانى و جهانىِ اسلام، يعنى «نبوّت و خاتميّتِ نبوى» و «ولايت و امامتِ عَلَوى» است.

در روز مباهَلَه، از يك‏سو، حقّانيّتِ اسلام بر ديگرِ اديان و عقايدِ تاريخ ثابت شد، و از ديگر سو؛ كادرِ رهبرىِ اين عقيدتِ انسانى تا پايان روزگار تعيين گرديد.

آيه مباهَلَه، عالى ‏ترين مدرك براى حقّانيّتِ امامت و خلافتِ بلافصل على عليه‏ السلام بعد از شهادت جانسوز رسول اكرم (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) مى ‏باشد، و نيز واضح‏ترين دليل بر فضيلت اميرمؤمنان «على بن ابى طالب عليه‏ السلام» است. زيرا خداوند به پيامبر دستور مى ‏دهد كه نفْسِ خود را براى مباهَلَه دعوت كن. بديهى است كه مراد از نفْسِ پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) شخصى غير از خود آن حضرت است، و او ـ على عليه‏ السلام ـ در همه فضايل و كمالات، ـ غير از نبوّت ـ هم‏رتبه پيامبر و مساوى با ايشان است.

امام هشتم، حضرت رضا عليه‏السلام آيه مباهَلَه را از جهتِ دلالت بر امامتِ اميرمؤمنان عليه‏السلام بهترين و روشن‏ترين آيه در قرآن دانسته‏ اند و با استناد به اين آيه و عملِ رسول خدا (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) پس از نزول آن، ثابت مى ‏كنند كه اميرمؤمنان عليه‏ السلام؛ «نفْـسِ پيامبر» و با «فضيلت‏ترين خلقِ خدا» پس از پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) مى ‏باشند.

اميرمؤمنان على عليه ‏السلام، در شوراى شش نفره ‏اى كه «خلیفه دوم» براى انتخاب خليفه پس از خود ترتيب داده بود، براى يادآورى حقّ و حقّانيّتِ خود به حاضران، به ماجراىِ نزولِ آيه شريفه مباهَلَه اشاره كردند و خطاب به اعضاى شورا فرمودند: «آيا احدى هست كه در اين فضيلت با من شريك باشد؟» همه اعضاى شورا اعتراف كردند كه اين آيه در شأن حضرتش نازل شده است.

ماجراى شكوهمند مباهَلَه از چند جهت، بر افضليّتِ اهل‌بيت عليهم ‏السلام دلالت دارد:

نخست آنكه: به فرمان الهى، دعوتِ پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) از اميرِ مؤمنان، حضرت فاطمه زهرا، امام حسن مجتبى و حضرت سيّدالشّهداء امام حسين ـ درود خدا بر آنان باد ـ بيانگر اين حقيقت است كه آن بزرگواران، محبوب‏ترينِ افراد نزد رسول خدا (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) بودند، و روشن است كه محبوب‏ترين فرد نزد پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله)، با فضيلت ‏ترين افرادِ امّت پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) نيز خواهد بود.

دوّم: دعوت رسول خدا (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) از اهل‌بيت عليهم ‏السلام براى مباهَلَه با دشمنانِ دين، نشان از رفعت و عظمتِ جايگاه و جلالت ايشان نزد خدا دارد. زيرا پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) از ميان بانوان و خويشاوندان خود، تنها اميرِ مؤمنان عليه‏السلام، حضرت فاطمه عليهاالسلام، امام حسن مجتبى عليه‏السلام، و امام حسين عليه‏السلام را برگزيده و اَحدى از بنى هاشم و خويشاوندان و همسرانِ خود را در اين امر با آن بزرگواران شريك نساخته، تا چه رسد به اصحاب و ساير مسلمانان!

سوّم: يكى ديگر از وجوهِ دلالتِ واقعه مباهَلَه بر افضليّتِ اهل‌بيت عليهم‏السلام يارىِ دين خدا به دست ايشان است.

زمانى كه رسولِ خدا (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) با اهل‌بيت خويش براى مباهَلَه خارج شدند، به ايشان فرمودند: «هرگاه من نفرين كردم، شما آمين بگوييد». اين جريان به خوبى نقشِ اهل‌بيت عليهم‏ السلام را هم در ثبوتِ نبوّت و راستىِ گفتارِ رسول خدا (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) روشن مى‏ كند، و هم بيانگر آن است كه اگر دشمنانِ دين خدا، با ايشان وارد مباهَلَه مى ‏شدند، خداوند به واسطه اهل‌بيت عليهم‏ السلام دشمنانِ شريعت و دينِ خود را خوار و نابود مى ‏كرد.

بديهى است كسى كه چنين جايگاهى در مباهله انبيا عليهم‏السلام داشته باشد، به يقين؛ برتر و با فضيلت‏تر از كسانى است كه از اين جايگاه برخوردار نيستند.

از اين‏رو، آيه مباهَلَه بر افضليّت اميرِمؤمنان در ميان امّت دلالت دارد و بنا بر اتّفاقِ همه مسلمانان، كسى سزاوار و شايسته امامت است كه با فضيلت‏تر باشد و اين حقيقتى است كه حتّى اشخاص متعصّبى چون ـ ابن تيميه ـ بدان اقرار و اذعان دارند.

بى ترديد هيچ‏كس به اندازه پيامبر گرامى (صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله) نگران آينده مسلمانان نبوده است. آن حضرت كسى است كه رنج مسلمانان برايش بسى سخت و در هدايتِ آنان بسيار حريص و نسبت به مؤمنانْ دل‏سوز و مهربان است.

از همين ‏رو، همه مسلمانان باور دارند كه رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله در پايان عمر، دو يادگارِ ماندگار و رهايى‏بخشِ امّتِ اسلام از گمراهى را كه هرگز از يك‏ديگر جدا نمى ‏شوند به جاى نهاد.

همه مى ‏دانند كه آن حضرت رمزِ ماندگارى اسلام و رشد و بالندگى مسلمانان، و رهايى از گمراهى و پراكندگى و نابسامانىِ آنان را تنها در دو چيز مى‏ داند:

1 ـ چنگ زدن به ريسمانى استوار، بركشيده از آسمان تا زمين، يعنى «قرآن کریم».
2 ـ پناه بردن به كَهف حَصين و دِژ استوارِ دين، يعنى «اهل‌بيت کرام».

اين‏گونه است كه بزرگداشت و نكوداشتِ مباهَلَه، نماد و نِمود روشنى است از تعظيمِ قرآن و تكريمِ اهل‌بيت عليهم‏السلام.

اينك وظيفه هر مسلمانِ آگاهى است كه با گراميداشت و بزرگداشتِ اين روز عزيز و مهمّ، هر چند قدمى كوچك، در راه اعتلاى عزّت و عظمت و حقّانيّت اسلام و اهل‌بيت (عليهم ‏السلام) بردارد.

باشد كه جاودانگى اين پيروزى بزرگ را با ظهور و برپايى حكومتِ شكوهمندِ عُصاره خلقت، موعودِ موجود، حضرت بقيّة ‏اللّه‏ الاعظم، امام زمان (عَجّلَ‌ الله تَعالى فَرَجَهُ الشّريف) شاهد و ناظر باشيم.

***

ماجراى مباهَلَه در كتاب‏هاىِ پُرشمارى از منابع شیعه و اهل‌سنت رقم خورده است. برخى از آن‏ها عبارتند از:

- بحارالانوار؛ ج 21، صص 280 ـ 354. اقبال الاعمال؛ صص 310 ـ 348. الارشاد فى معرفة حجج‌الله على العباد؛ شيخ مفيد، ج1، ص169، دارالمفيد.
- الكشّاف؛ زمخشرى، ج 1، ص 283. تفسير الرازى؛ فخررازى، ج4، ص240.
- صحيح مسلم؛ مسلم النيشابورى، ج12، ص129، ح4420.
- فتح البارى؛ (شرح صحيح البخارى)، ابن حجر عسقلانى، ج7، ص74.
- الاحتجاج شیخ طبرسی، ج1، ص194.
- الصواعق المحرقة، احمد بن حجر الهيتمي، ص156.
- تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج42، ص432.

...............................
پایان پیام/ 101

* آرشیو سرمقاله های خبرگزاری ابنا:
ــ آیا شاهد یک "ترکیه جدید" خواهیم بود؟
ــ رایزنی شکننده در ژنو ؛ دست بالا مال کیست؟
ــ جمعه های خونین تکفیری؛ داعش اسلام را کجا آموخته است؟
ــ آقای درویش، بیایید به احساسات مردم احترام بگذاریم
ــ انفجار اطلاعات؛ غول‌های صنعت فرهنگ؛ و دو نامه
ــ اقتصاد مقاومتی؛ در عرصه فرهنگ و تبلیغ بین الملل
ــ روز جهانی حضرت علی اصغر(ع) ؛ روز حمایت از کودکان قربانی خشونت و تروریسم
ــ نمونه ای موفق در تبلیغ بین المللی؛ ترکیب "حکمت، دانش و مخاطب شناسی"
ــ یادداشت های اربعینی /1/ و کاروان عشق در حرکت است...
ــ یادداشت های اربعینی /2/ به میزبانمان احترام بگذاریم
ــ یادداشت های اربعینی /3/ بیست و هشتم صفر؛ اربعین مکرر؛ و ایثار و مجاهدت عجیب شیعیان عراق
ــ دوران ترامپ؛ دکترین مونرو یا مک کارتیسم نوین؟
ــ هاشمی رفسنجانی؛ فدک؛ و ثبت جهانی "مظلومیت فاطمه زهرا(س)"
ــ گناه روحانیون جمهوری آذربایجان چیست؟
ــ این 10 روز سرنوشت ساز ...
ــ شهر خون، دوباره در آتش
ــ حمله آمریکا به سوریه؛ دوگانگی در برخورد و افشای فریب ترامپ
ــ صحنه های وحشتناک در حی الراشدین 
ــ پاراچنار در "مبعث" هم رنگ خون گرفت
ــ رقابت اخلاقی در انتخابات؛ لازمه اعتلای جامعه
ــ "ترامپ" و "آل سعود" در حال ایجاد اتفاقات بسیار بدی در خاورمیانه هستند
ــ فروپاشی ائتلاف عربی، نخستین نتیجه رقص شمشیر در ریاض
ــ تهدیدهای ملی‌گرایی کاذب/ آیا حج ایرانیان باعث ثروتمند شدن عربستان می شود؟
ــ جنبه‌های تاکتیکی، عملیاتی و راهبردی آزادسازی موصل
ــ ریاض؛ حرکت به‌ سمت آتش‌افروزی
ــ تحلیل روان‌شناختی "فاجعه قتل آتنا اصلانی"
ــ مردی که در روزگار نامردان، جوانمردی کرد و ایمانش را به رخ کشید...
ــ روز دختر؛ روز مبارزه با جاهلیت مدرن
ــ رویش های اخلاقی و اهل بیتی در ورزش
ــ خبرنگار؛ عنصری متعهد، دلسوز و حرفه ای
ــ مسابقه فوتبال با جماعت "دانشمند کُش" و "داعش پناه" ؟!
ــ عامل جنایت "میرزا وَلَنگ"؛ طالبان، داعش یا هیچکدام؟/ خط "تکذیب" در پی چیست؟
ــ حفظ وحدت مسلمانان؛ بهترین واکنش در قبال غصب مسجدالاقصی
ــ اعجاز قرآن کریم و ثمره ازدواج علی(ع) و فاطمه(س)
ــ در میانمار چه می گذرد؟
ــ به بهانه همه پرسی استقلال کردستان؛ استقلال طلبی از منظر حقوق خصوصی
ــ پنج درس مهم از مکتب عاشورا
ــ اشتباهات یک نطق ناموزون!
ــ هشدارها و توصیه ها به زائران اربعین
ــ زیبایی های شیعه در برابر زشتی های وهابیت
ــ عربستان سعودی؛ عامل بی‌ثبات سازی منطقه
ــ هفته وحدت؛ همدلی و همکاری، ضرورت همیشگی
ــ هفته وحدت؛ دال مرکزی دیپلماسی اتحاد
ــ از "بالفور" تا "ترامپ"
ــ بازی "هیلی" با آبروی آمریکا 
ــ از موشک های نجم الثاقب تا اسکادهای نقطه زن!
ــ تسویه حساب آل خلیفه با ملت بحرین
ــ نهم دی؛ روز بصیرت و میثاق با ولایت
ــ «آچمز» برجامی ترامپ
ــ پیشنهاد ایجاد مجمع گفت‌وگوی منطقه‌ای خلیج فارس 
ــ آقایان سلبریتی! کسی زیر کرسی لم نداده؛ هیچکس هم در خواب ناز نیست
ــ حق امام خمینی(ره) بر شیعیان جهان 
ــ ارتباط انقلاب اسلامی ایران با فرهنگ مهدویت و ظهور منجی
ــ جايگاه رو به افزايش هند در جهان و بايسته های گسترش روابط با دهلی نو
ــ ایران در هجوم دمنتورها / پشت پرده "ناامیدسازی مردم"
ــ دیدگاه امام خمینی(ره) در باب علوم انسانی اسلامی
ــ احترام مردم نجیب ایران به شب شهادت امام هادی(ع) در تقارن با تحویل سال نو
ــ حمایت از کالای ایرانی؛ راهکاری برای توسعه ملی
ــ ندای حسین(ع) و زینب(س)؛ پیامی از قعر تاریخ برای جنایتکاران آل سعود
ــ درباره واتیکان شدن قـم!
ــ نقش انتظار و رسالت منتظران ظهور
ــ تأثیرات فرا لبنانی پیروزی حزب الله
ــ در اندوه روز خونبار ملت فلسطین
ــ خاطره ای شگفت از مرد ارشاد معنوی و اخلاقی
ــ جامع ترین دیوان شعردرباره امام حسن مجتبی(ع) و فرزندان شهیدش
ــ دلداده علامه!
ــ آیا ادعای ترامپ مبنی بر "تغییر رفتار ایران" درست است؟
ــ الحدیده؛ شکست پنج ارتش در برابر یک ملت
ــ منشور نسل جوان در سیره امام جعفر صادق علیه السلام
ــ پیام سفر ولایتی به مسکو
ــ تغییر بافت سرزمین های شیعی؛ از "قدس" تا "فوعه و کفریا"
ــ قدردان خبرنگاران و اصحاب رسانه متعهد، مردمی و انقلابی باشیم 
ــ خبرنگاران و دنیای گرفتار در بحرانِ بی‌اخلاقی و بی‌معنایی
ــ منحوس ترین شاهان، منفورترین سازمان؛ و وظیفه بزرگ اصحاب رسانه و روایت
ــ به ملت عراق اهانت کردید، آقای نخست وزیر!
ــ به چه جرمی کشته شدند؟!
ــ برای اطلاع سخنران تجمع فیضیه/ نگاهی اجمالی به دروس خارج جدید حوزه علمیه قم
ــ سخنی در تکریم حوزه و مرجعیّت و سکولاریسم ناپذیری اسلام و قرآن
ــ رزمندگان پابرهنه یمنی، در گِل گیر کردن سعودی، ذوق شیخ اماراتی!
ــ پیام اربعین چیست؟
ــ جمال خاشقجی، ورزشگاه آزادی و دروغگویان بالفطره!
ــ "وحدت" اساس است؛ تاکتیک نیست
ــ رهبر معظم انقلاب؛ شخصیتی تحول خواه و روشنفکر
ــ تن دادن سعودی‌ به مذاکرات و اعتراف به شکست گزینه نظامی در یمن
ــ نهم دی؛ تقدس نظام جمهوری اسلامی و دفاع مردم از مرزهای عقیدتی
ــ مرید خمینی؛ مراد مستبصران اروپایی
ــ آیا سخنان رئیس جمهوری مصر درباره آزادی عقیده، به "دستورالعمل" تبدیل می شود؟
ــ چرا لهستان میزبان کنفرانس ضد ایرانی شده است؟
ــ ویژگی های منحصر بفرد انقلاب اسلامی ایران
ــ برای او که "مؤمن" به انقلاب بود!
ــ دستاوردهای بخش تجلی اراده ملی؛ از هم اندیشی تا همکاری
ــ اهداف سفر ناگهانی "بشار اسد" به ایران؛ و ایده راهبردی رهبر انقلاب 
ــ عراق به "روحانی" خوش آمد گفت، در روز روشن!
ــ به مناسبت سال "رونق تولید" / راه اینجاست؛ تولید ملی واقعی
ــ سپاه ۸۰ میلیون نفری و غیظ استکبار جهانی
ــ واکاوی سیاست‌های جدید عربستان در عصر «سلمان» و پسرش!
ــ اسرائيل شناسی امام خمينی(ره)
ــ ابعاد مختلف شخصیت امام خمینی(ره) از قلم شاگردش آیت الله جعفر سبحانی
ــ صد شکر که این آمد و صد حیف که آن رفت
ــ تفاوت پاسخ های رهبر معظم انقلاب به دو رئیس جمهوری آمریکا
ــ اشتباهات اخوان‌ المسلمین و خطاهای محمد مرسی چه بود؟
ــ بشریت؛ ‌مدیون نهضت علمی امام صادق علیه السلام
ــ محیط زیست از منظر امام رضا علیه السلام
ــ عکسی، اندوهی... و تسلّایی...
ــ خـبرنگاری؛ رسالتی الهی
ــ دلیل خودداری «شیخ زاکزاکی» از ماندن در هند چه بود/ او منافع چه کسی را به خطر انداخته است؟
ــ علی(ع) ؛ مردی همواره در آغوش خطر، بدون لغزش و ضعف
ــ مبـاهله ؛ از غریب ترین اعیاد شیعه
ــ در سوگ رهپوی راه یافته، یحیی بونو
ــ صبح عاشورا؛ صبح رستاخیز عظیم
ــ امام سجاد(ع) ؛ فرماندهی در لباس اسارت
ــ درباره استادی که از دستمان رفت/ «سید جعفر مرتضی» سخت علاقمند به انقلاب بود
ــ ۱۳ آبان، فتنه های منطقه، و اثبات حقانیت دانشجویان پیرو خط امام(ره)
ــ انتـقام متفاوت دانشجویان ایرانی از اغتشاشگران عراق!
ــ نهم دی؛ اوج ایمان و بصیرت دینی وحرکتی متکی بر اراده الهی
ــ مهم‌ترین پیامد شهادت سرداران اسلام «سلیمانی» و «مهندس» چیست؟
ــ سـلام، جـانِ برادر...
ــ چرا "انقلابی‌گری" خط قرمز سردار شهید سلیمانی بود؟
ــ به یاد یک مسلمان ایتالیایی صمیمی
ــ انقلاب اسلامی ایران؛ درس‌ها و عبرت‌ها
ــ عدالت بـرای همه
ــ «شیخ الاسلام» ؛ نماد اخلاق در دیپلماسی
ــ همه ما يک قاسم سليمانیِ درون داريم
ــ برخی جنبه‌های مثبت تجربه تلخ کرونا
ــ ویروس کرونا و فرهنگ فضای مجازی در ایران
ــ روز جمهوری اسلامی؛ فرصتی مناسب برای آشنایی نسل جدید با تاریخ انقلاب اسلامی
ــ در این روزهای کرونایی مراقب "برکت های جامعه" باشیم
ــ «شیخ الاسلام» ؛ مردی سیاسی در خط مقدم مقاومت
ــ «آیت الله امینی» ؛ مرد علم و عمل
ــ معلم، نماد مکتب انسانیت و کارگر، پیش قراول جهش تولید
ــ الحشد الشعبی و شش سال جهاد
ــ سه مرحله اعتقادی، اخلاقی و عملی عفاف
ــ هدف صهیونیست ها از جنگ نمایشی در مرز لبنان چیست؟
ــ همدلی؛ رمز موفقیت استان قـم در مسیر مقابله با كرونا
ــ تعظیم قرآن و تکریم اهل‌بیت(ع) در روز "مباهَلَه"
ــ کـرونـا و محـرم